Bệnh Whitmore hay còn gọi là hội chứng Melioidosis, đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do trực khuẩn Gram âm Burkholderia pseudomallei gây ra. Nguyên nhân gây bệnh là do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei tồn tại trong nước và đất bị ô nhiễm. Whitmore có bệnh cảnh lâm sàng rất đa dạng, bệnh tiến triển nhanh và có thể dẫn đến tử vong. Đặc biệt, bệnh có tỷ lệ tử vong cao nếu bệnh nhân không được chẩn đoán đúng và điều trị kháng sinh phù hợp.
Bệnh Whitmore lây nhiễm như thế nào?
- Bất kỳ ai đều có thể bị nhiễm Melioidosis thông qua tiếp xúc trực tiếp với đất và nước mặt bị ô nhiễm. Con người và động vật được cho là bị nhiễm trùng do hít phải bụi bẩn hoặc giọt nước bị nhiễm bẩn, uống phải nguồn nước bị ô nhiễm và tiếp xúc với đất bị ô nhiễm, đặc biệt là qua các vết trầy xước trên da.
- Rất hiếm khi người bệnh bị mắc bệnh do lây truyền từ người khác. Một vài trường hợp đã được ghi nhận, đất và nước mặt bị ô nhiễm là cách thức chủ yếu mà con người bị nhiễm bệnh này.
- Bên cạnh con người, nhiều loài động vật dễ bị bệnh melioidosis, bao gồm: Cừu; Dê; Heo; Ngựa; Mèo; Loài chó; Gia súc…
Bệnh Whitmore có triệu chứng như thế nào khi mắc phải?
Do có một số loại melioidosis khác nhau và mỗi loại đều gây cho người bệnh những các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là melioidosis có một loạt các dấu hiệu và triệu chứng có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác như bệnh lao hoặc bệnh viêm phổi.
Nhiễm trùng cục bộ:
- Đau hoặc sưng cục bộ
- Sốt
- Loét
- Áp xe
Nhiễm trùng phổi:
- Ho
- Đau ngực
- Sốt cao
- Đau đầu
- Chán ăn
Nhiễm trùng máu:
- Sốt
- Đau đầu
- Suy hô hấp
- Khó chịu ở bụng
- Đau khớp
- Mất phương hướng
Nhiễm trùng lan truyền:
- Sốt
- Giảm cân
- Đau dạ dày hoặc ngực
- Đau cơ hoặc khớp
- Đau đầu
- Động kinh
Khoảng thời gian tiếp xúc vi khuẩn gây bệnh và lúc xuất hiện các triệu chứng của bệnh không được xác định rõ ràng, nhưng có thể từ một ngày đến nhiều năm, nhưng nhìn chung các triệu chứng thường xuất hiện sau hai đến bốn tuần tiếp xúc.
Mặc dù những người khỏe mạnh có thể bị bệnh melioidosis, có một số người dễ mắc bệnh hơn như người mắc bệnh sau:
- Bệnh tiểu đường
- Bệnh gan
- Bệnh thận
- Bệnh thalassemia
- Ung thư hoặc một tình trạng ức chế miễn dịch khác không liên quan đến HIV
- Bệnh phổi mãn tính (như bệnh u xơ nang, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và bệnh giãn phế quản)
Bệnh Whitmore có nguy cơ phơi nhiễm không?
Trong khi nhiễm melioidosis đã diễn ra trên toàn thế giới, Đông Nam Á và Bắc Úc là những khu vực thường xuất hiện bệnh. Tại Hoa Kỳ, các trường hợp được báo cáo trong những năm trước đã dao động từ 0 đến 5 và xảy ra ở những người đi du lịch và người nhập cư đến từ những nơi mà căn bệnh này lan rộng. Ngoài ra, bệnh melioidosis còn được tìm thấy trong số quân đội của tất cả các quốc gia đã phục vụ trong các khu vực có bệnh lan rộng. Số lượng lớn nhất của các trường hợp mắc melioidosis được báo cáo tại:
- Nước Thái Lan
- Malaysia
- Singapore
- Bắc Úc
Mặc dù hiếm khi được báo cáo, các trường hợp được cho là thường xuyên xảy ra tại:
- Papua New Guinea
- Hầu hết các tiểu lục địa Ấn Độ
- Miền Nam Trung Quốc
- Hồng Kông
- Đài Loan
- Việt Nam
- Indonesia
- Campuchia
- Lào
- Myanmar (Miến Điện)
Bên ngoài Đông Nam Á và Úc, các trường hợp đã được báo cáo ở:
- Nam Thái Bình Dương (New Caledonia)
- Sri Lanka
- Mexico
- El Salvador
- Panama
- Ecuador
- Peru
- Guyana
- Puerto Rico
- Martinique
- Guadeloupe
- Brazil
- Một số phần của Châu Phi và Trung Đông
Bệnh Whitmore điều trị như thế nào?
Khi chẩn đoán nhiễm melioidosis, bệnh có thể được điều trị bằng cách sử dụng thuốc thích hợp. Tùy thuộc vào loại melioidosis bị nhiễm trùng và cách thức điều trị sẽ ảnh hưởng đến kết quả điều trị lâu dài của người bệnh. Việc điều trị thường bắt đầu bằng tiêm thuốc kháng sinh đường tĩnh mạch trong 10 – 14 ngày, sau đó là 3-6 tháng điều trị thuốc kháng sinh đường uống.
Điều trị tiêm tĩnh mạch bao gồm:
- Ceftazidime dùng mỗi 6-8 giờ. Hoặc: Meropenem dùng mỗi 8 giờ
Điều trị kháng sinh đường uống bao gồm:
- Trimethoprim-sulfamethoxazole uống mỗi 12 giờ hoặc Amoxicillin / axit clavulanic (co-amoxiclav) được thực hiện mỗi 8 giờ
Nếu bệnh nhân bị dị ứng penicillin thì nên thông báo cho bác sĩ và các nhân viên Y tế khác được biết để thực hiện thuốc điều trị thay thế.
Bệnh Whitmore phòng ngừa như thế nào?
Ở những nơi có bệnh lan truyền, việc tiếp xúc với đất hoặc nước bị ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh melioidosis. Tuy nhiên, ở những khu vực này, để giúp giảm thiểu rủi ro phơi nhiễm, người dân có thể thực hiện như sau:
- Người có vết thương ngoài da và những người mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh thận mãn tính có nguy cơ mắc bệnh melioidosis và nên tránh tiếp xúc với đất và vũng nước đọng.
- Nông dân nên mang ủng khi đi xuống ruộng, có thể ngăn ngừa nhiễm trùng qua chân.
- Nhân viên y tế nên sử dụng các biện pháp phòng ngừa qua đường tiếp xúc (mặt nạ, găng tay và áo choàng) để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
Nguồn tham khảo: Cdc.gov; Medicinenet.com
